روایت قالی‌های نصف جهان که روزگاری نقل محافل جهان بود، چند سالی است که رو به فراموشی رفته و دل فرش دستباف اصفهان از این موضوع ریش شده است.
به گزارش روابط عمومی اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش ایران به نقل از بازار، گروه استان‌ها؛ عارف اصفهانی: آمارها شاهد این مدعا است؛ عددهایی که به کاهش تولید و کم‌رمق شدن بازار فرش دستباف اصفهان گره خورده است و تار و پود فرش ایرانی و اصفهانی را پوسانده است.
این اتفاقات باعث شده که در حال حاضر صنعت فرش اصفهان با مزیت بالای خود برای ارزآوری و اشتغال‌زایی از توجه و نظرها مغفول بماند و غبار بی‌رونقی را بر چهره اش بنشیند؛ براساس تحقیقات به عمل آمده این عوامل باعث شده که کم کم بازار صادرات فرش از دست ما خارج شود و بیم آن برود که فرش دستباف اصفهان از دور جهان برچیده شود.
دولت به حوزه فرش وارد نشود
مهدی حقیقت‌نژاد، رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف اصفهان در این رابطه و در گفت و گو با خبرنگار بازار، دخالت‌های دولت را سنگ بزرگی در صادرات فرش دستباف می‌داند و با اعلام اینکه دولت نباید در روند صادرات فرش سیستمی عمل کند، می گوید: ما صادرکنندگان و فعالان فرش انتظار داریم که دولت کاری به ما نداشته باشد.
وی ادامه می دهد: نه حمایت می‌خواهیم و نه کمک؛ تنها چیزی که می‌خواهیم این است که دست از سر ما بردارند تا بتوانیم کارمان را درست انجام دهیم؛ لطفا ما را به حال خود بگذارید.
رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف اصفهان در پاسخ به این سوال که با توجه به مشکلات صادراتی که برای فرش دستباف ایجاد شده و رکود صادرات در این زمینه آیا راه حلی وجود دارد یا خیر، می گوید: تا زمانی که کشور ما دچار تحریم‌های ظالمانه از سوی کشورهای دیگر باشد ما نمی‌توانیم به کار خود درست ادامه دهیم.
وی اظهار می کند: هر گونه تغییر مثبت در روابط بین الملل می‌تواند بر روی صادرات فرش هم تآثیرگذار باشد اما برای بهبود روابط بین کشورها فرصتی ۱۰ تا ۱۵ساله و برنامه‌ریزی بلند مدت لازم است.
تحریم ها، خودتحریمی زخم هایی بر دل فرش
از سال ۹۸ بود که صادرات فرش دستباف با کاهش چشمگیری مواجه شد، موضوعی که به اعتقاد متولیان حوزه فرش دستبافت نه تنها ماحصل تحریم‌ها است بلکه بخشی نیز نتیجه خود تحریمی و تصویب قوانینی همچون پیمان ارزی و تعهد ارزی بود.
از آن زمان بود که رفته رفته صادرات فرش دستباف اصفهان آب رفت تا جایی که به تازگی رئیس انجمن تولید کنندگان و صادر کنندگان فرش دستباف اصفهان اعلام کرد: ۷۰ درصد تولید فرش دستبافت کاهش یافته است.
رئیس انجمن تولید کنندگان و صادر کنندگان فرش دستباف اصفهان: در کشورهایی مانند ترکیه از طراحان فرش دستبافت اصفهان استفاده می‌شود. طراحان ما در نمایشگاه‌های خارجی شرکت می‌کنند و طرح‌هایشان را به سایر شرکت‌های خارجی می‌فروشند و سپس مهاجرت می‌کنند. این رکود فقط در بخش تولید نیست؛ بلکه صادرات فرش دستبافت نیز رونق ندارد
سعید عصاچی نیز در گفت و گو علت این مساله را حاکم شدن رکود بر بازار فرش دستباف اصفهان دانست؛ مساله ای که اکنون باعث شده رقبایی همچون ترکیه بازار را به دست گیرند.
رئیس انجمن تولید کنندگان و صادر کنندگان فرش دستباف اصفهان در این رابطه می‌گوید: در کشورهایی مانند ترکیه از طراحان فرش دستبافت اصفهان استفاده می‌شود. طراحان ما در نمایشگاه‌های خارجی شرکت می‌کنند و طرح‌هایشان را به سایر شرکت‌های خارجی می‌فروشند و سپس مهاجرت می‌کنند. این رکود فقط در بخش تولید نیست؛ بلکه صادرات فرش دستباف نیز رونق ندارد.
به گفته عصاچی، به‌رغم کسادی بازار، اما جایگاه فرش اصفهان باوجود اصالت و قدمت شناخته‌شده در بازارهای جهان، هنوز هم قابل‌توجه و مشتریانی را از سراسر جهان برای خود حفظ کرده است و فقط لازم است با توجه بیشتر به این حوزه و تلاش برای رهایی از محدودیت‌های آن، جایگاه این هنر- صنعت ارزشمند را ارتقا دهیم.این عدد در مقایسه با صادراتی که در دهه‌های گذشته داشته‌ایم تقریباً هیچ است.
وی تصریح می‌کند: سیاست‌های نادرست و اقتصاد بیمارِ داخلی و تحریم‌ها از جمله عوامل تاثیرگذار بر کاهش صادرات فرش هستند.
پله پله رکود صادرات
بررسی آمار این نوع فرش اصفهان از سال ۹۳ تاکنون نشان می‌دهد بیشترین میزان صادرات فرش دستبافت اصفهان مربوط به سال ۹۵ به میزان ۱۳ میلیون دلار بوده است؛ در مقابل اما صادرات فرش دستبافت اصفهان در سال ۹۸ به میزان فراوانی کاهش‌یافته و به یک‌میلیون و ۷۸۲ هزار دلار رسیده است!
صادرات فرش دستبافت استان اصفهان در سال ۹۸ به کمترین میزان خود رسید و با کاهش ۷۳ درصدی نسبت به سال ۹۷ به میزان یک‌میلیون و ۷۸۳ هزار دلار بود. گمرک اصفهان آمار صادرات فرش دستبافت اصفهان را در سال ۹۹ نیز دومیلیون و ۵۴۰ هزار و ۸۵ دلار اعلام کرده است.
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستبافت استان اصفهان: فعالان و متولیان صنعت فرش می گویند مشکلاتی همچون افزایش هزینه تمام شده تولید، نوسانات نرخ ارز از موانع اصلی رشد تولیدات و افزایش صادرات فرش شده است؛ به خصوص زمانی که مشتریان با نوسان قیمتی رو به رو می شوند که ناشی از نرخ ارز است، خرید از کشورهای دیگر را بر فرش ایران ترجیح می دهند، هرچند فرش ایرانی قدمت و اصالت قوی‌تری هم داشته باشد
به گفته سعید عصاچی، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستبافت استان اصفهان، صادرات فرش دستبافت ایران از دو میلیارد دلار در سال‌های ابتدایی دهه ۷۰، در سال ۱۴۰۰ به ۶۵ میلیون دلار و در سال ۱۴۰۱ هم به ۵۰ میلیون دلار رسید که بر اساس آمار گمرک، سهم فرش اصفهان از این صادرات ۱۲ درصد بوده است.
وی می افزاید: در کمال تأسف برخی تصمیم‌گیری‌ها باعث شده است جایگاه فرش دستبافت این استان در بازارهای صادراتی به‌طور محسوسی کم‌رنگ شود. صادرات، پیشران فرش دستباف به‌شمار می‌رود؛ اما بررسی‌ها از افت صادرات این محصول حکایت دارد.
فرش هنوز هم می تواند به عرش برسد
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستبافت استان اصفهان تاکید می کند: براساس دیدگاه فعالان و متولیان صنعت فرش می گویند که مشکلاتی همچون افزایش هزینه تمام شده تولید، نوسانات نرخ ارز از موانع اصلی رشد تولیدات و افزایش صادرات فرش شده است؛ به خصوص زمانی که مشتریان با نوسان قیمتی روبه‌رو می‌شوند که ناشی از نرخ ارز است، خرید از کشورهای دیگر را بر فرش ایران ترجیح می دهند، هر چند فرش ایرانی قدمت و اصالت قوی‌تری هم داشته باشد.
وی ادامه می دهد: بازاریابی و پیدا کردن بازارهای صادراتی از توان تولیدکنندگان خارج است و گره این مشکل به‌دست دولتی‌ها باز می‌شود. حرفشان هم این است که سفارت‌خانه‌ها برای راه‌اندازی دفاتر بازرگانی در کشورهای خارجی به‌منظور معرفی فرش اصفهان، همــراهی لازم را نداشته و ندارند.
عصاچی تاکید می کند: از سوی‌دیگر، تولید فرش در شرایط رقابتی باید مطابق با سلایق مصرف‌کنندگان در بازارهای صادراتی انجام شود، ولی تولیدکنندگان در این زمینه ضعیف عمل کرده‌اند. پیدا کردن بازارهای جایگزین نیازمند مطالعه، بازاریابی و سرمایه‌گذاری در سطح ملی است چراکه یک فروشنده یا صادرکننده فرش دستبافت نمی‌تواند تبلیغات وسیع داشته باشد.
وی اضافه می کند: این بازاریابی و تبلیغات باید توسط یک سازمان عریض و طویل انجام شود که در هر کشور با توجه به شرایط همان کشور تبلیغات فرش دستباف اصفهان را انجام دهد و از سوی دیگربه فروشندگان فرش نیز اطلاعات بازارهای جدید را ارائه کند.
تغییر کاربری یا نجات فرش
طبق گفته کارشناسان هم اکنون اصفهان،۸۰ درصد صادرات فرش را از دست داده و همین مساله بازار فرش دستبافت اصفهان را به رکود برده است که امکان تغییر کاربری آن است و بسیاری از فروشندگان فرش دستبافت تغییر شغل داده‌اند.
بدون شک سهم ۱۲ درصدی فرش اصفهان از صادرات کشور، بسیار ناچیز و مشتریان آن‌هم محدود به چند کشور مانند روسیه، چین، آلمان و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس شده است. هر چند پیش از آن مشتریان فرش اصفهان، بسیار بیشتر و آمریکا هم از خریداران اصلی این محصول به شمار می‌رفت اما در این سال‌های تحریم، به‌تدریج، خریداران اصلی حذف شدند و بازارهای دیگر را برگزیدند به‌گونه‌ای که اکنون فرش ترکیه، هند و پاکستان، جایگزین اصفهان در بازارهای دنیا شده است، بنابراین باید بیش از پیش به اصالتی نظر داشته باشیم که می تواند فرش از عرش افتاده اصفهان را دوباره به آسمان اوج ببرد.