یکی از اصطلاحات رایج در فرش دستبافت مفهوم « رَجشمار » است. رجشمار فرش را در کنار چند عامل دیگر همچون کیفیّت بافت، جنس مواد به کار رفته در بافت فرش و… میتوان از عوامل اصلی تعیین کننده قیمت فرش دستبافت ایرانی دانست. رجشمار واحدی است برای سنجش و اندازه گیری …
رجشمار واحدی است برای سنجش و اندازه گیری تراکم بافتِ فرش یعنی میزان تراکم گره های قالی. از آنجا که محاسبه ی رجشمار فرش یا قالی ایرانی بر اساس واحد « ذرع » محاسبه میشود برای سنجش تراکم یا رجشمار دو واحد اندازه گیری وجود دارد. ذرع، یکی از واحدهای اندازه گیری طول در زمان قدیم است که در تبریز آن را معادل ۱۱۲ سانتیمتر کنونی و در اصفهان آن را معادل ۱۰۴ سانتیمتر کنونی در نظر میگیرند. رجشمار فرش را در یک شانزدهم ذرع محاسبه میکنند. با این حساب، رجشمار فرش بر اساس ذرع اصفهان، در هر ۵/۶ سانتیمتر و بر اساس ذرع تبریز در هر ۷ سانتیمتر (طول یا عرض) محاسبه میگردد. اکنون شما میتوانید به راحتی رجشمار فرش یا قالی را محاسبه کنید. مثلاً وقتی کسی میگوید که رجشمار فلان فرش ۵۰ است ابتدا باید ببینید که بر اساس رجشمار اصفهان است یا تبریز؛ رجشمار ۵۰ یعنی اینکه با واحد محاسبه اصفهان در هر ۵/۶ سانتیمتر و با واحد محاسبه رجشمار تبریز در هر ۷ سانتیمتر آن فرش ۵۰ گره وجود دارد. بدیهی است که رجشمار مستقیماً با ریزبافت یا درشت بافت بودن فرش در ارتباط است و هرچه رجشمار فرش بالاتر باشد آن ریزبافت تر و قیمت آن نیز گرانتر خواهد بود. امروزه معمولاً رجشمار را بر اساس واحد رجشمار تبریز (یعنی در هر ۷ سانتیمتر) محاسبه و به خریداران اعلام میکنند
